Cmentarz żydowski na Górze Zamkowej in Będzin

🕗 opening times

comments 5

• pl

  Krzysztof Kalinowski

  :: 19 September 2017 19:37:58

  Historia Żydów będzińskich sięga XIII wieku, choć najstarsze pisemne źródła podają dopiero rok 1564. Na początku Żydzi musieli mieszkać poza murami miasta i dopiero pod koniec XV wieku zaczęli osiedlać się w granicach murów miejskich (formalne pozwolenie otrzymali w drugiej połowie XVI wieku); zamieszkiwali głównie okolice obecnych ulic Berka Joselewicza i Rybnej. Od początku swej obecności w Będzinie Żydzi brali aktywny udział w życiu miasta; ułatwiały im to przywileje nadawane przez kolejnych królów Polski. Za Zygmunta I Starego zostali zrównani w prawach z kupcami chrześcijańskimi, podczas panowania Zygmunta III Wazy władze miejskie zostały zobowiązane do bronienia ludności żydowskiej przed wszelkimi napaściami, zaś akt Michała Korybuta Wiśniowieckiego dał Żydom prawo do wszelkiego handlu w mieście. W połowie XIX wieku Żydzi byli właścicielami 60% sklepów w Będzinie, a także udziałowcami licznych zakładów przemysłowych. Nie inna sytuacja była w okresie po pierwszej wojnie światowej. W 1917 r. w Radzie Miejskiej Będzina wszyscy radni byli Żydami. Żydowskie pochodzenia miał również wiceprezydent miasta. Istniało wiele żydowskich organizacji kulturalnych, partie polityczne, kluby sportowa, prasa. W parze z rozwojem ekonomiczno-społecznym Żydów będzińskich szedł rozwój liczebny gminy. W 1787 r. liczba ludności żydowskiej w Będzinie wynosiła 250 osób, w 1835 r. - 1200 osób, w 1880 r. już 3800, a w 1910 r. - 37000 osób. Na przełomie XIX i XX wieku Żydzi stanowili 80% mieszkańców miasta. Jednak w przededniu wybuchu drugiej wojny światowej ich liczba spadła do "zaledwie" 25.000 osób. Okres drugiej wojny światowej to niemalże całkowita zagłada Żydów będzińskich. W nocy z 8 na 9 września 1939 r. Niemcy spalili synagogę wraz z modlącą się w środku grupą około dwustu Żydów. Stopniowo odbierano Żydom ich własność, wysiedlano ich z centrum miasta do getta na będzińskim Warpiu i sosnowieckiej Środuli. Pierwsze masowe deportacje do KL Auschwitz-Birkenau nastąpiły już w 1941 r., a likwidacja getta miała miejsce w dniach 1-8 sierpnia 1943 r. Po wojnie do Będzina wróciło około dziewięciuset ocalałych Żydów, ale większość z nich wyjechała z czasem w wyniku polityki prowadzonej przez władze PRLu.

• pl

  Pawel K

  :: 22 May 2017 20:06:05

  Pomimo że jest zaniedbany to warto go zobaczyć.

• pl

  Krzysztof Włodek

  :: 07 November 2016 04:17:37

  Nieco przygnębiający, w bardzo złym stanie, cmentarz żydowski. Mogiły giną wśród traw i korzeni. Niemniej warto się wybrać i zobaczyć. Póki istnieje...

• 

  Marcin Kuśka

  :: 11 September 2016 12:54:12

  Robi wrażenie

• 

  Patrycja Jakubczyk

  :: 22 August 2016 14:56:27

  Jeden z trzech cmentarzy społeczności żydowskiej w Będzinie, obecnie znajdujący się w opłakanym stanie. Ogromna cześć macew jest poprzewracana i połamana. Niegdyś zapewne piękne i spokojne miejsce. Dzisiaj odwiedziny tam napełniają smutkiem, szczególnie w perspektywie historii która spotkała Żydów Zagłębia.